Werknemers moeten AI-geletterd zijn, hoe doe je dat?

AI-verordening in werking getreden

Op 2 augustus 2024 is de ‘AI Act’ (AI-verordening) van kracht geworden in de Europese Unie. In de AI-verordening staan regels om artificial intelligence veilig en betrouwbaar in te zetten. Invoering van de verordening verloopt in fases. De eerste belangrijke regels zijn in werking getreden vanaf 2 februari 2025:

• Verbod op hoog risico AI-systemen: AI-systemen met een ‘onaanvaardbaar risico’ mag je niet meer gebruiken. Deze beperken de vrije keuze van mensen te veel, manipuleren of discrimineren. Zoals emotieherkenning met AI op de werkvloer of toepassingen die klanten te veel leiden.
• AI-geletterdheid verplicht: Werknemers en andere betrokkenen (zoals zzp’ers die in je bedrijf AI-systemen gebruiken) moeten over voldoende kennis en vaardigheden beschikken om AI veilig te kunnen toepassen.

Wat betekent ‘AI-geletterd’ precies?

De AI-verordening schrijft niet exact voor wat AI-geletterdheid inhoudt. Dus geen eisen over wat iemand precies moet weten of wat je moet aanbieden om AI-gerelateerde kennis en kunde te verkrijgen. Wat een ‘toereikend niveau’ is, hangt af van de werkzaamheden en de context waarin AI gebruikt wordt, de systemen en de risico’s.

Een medewerker die ChatGPT als zoekmachine gebruikt, heeft minder diepgaande kennis nodig dan een HR-professional die AI inzet bij sollicitatieprocedures. Het is aan jou als ondernemer om een passend kennisniveau te bepalen.

Kennis en gebruik kunstmatige intelligentie

Voor jezelf en je personeel is begrip van AI en de impact op je werk essentieel. Dat betekent dat je weet wat AI is en welke soorten AI-tools beschikbaar zijn. Maar ook hoe AI jouw branche beïnvloedt en welke kansen en risico’s het met zich meebrengt.

Daarnaast is het belangrijk dat je kritisch en ethisch omgaat met AI:

• Beoordeel of AI-tools betrouwbaar en accuraat zijn.
• Wees bewust van privacy- en AVG-regels bij het verwerken van klantgegevens.
• Je begrijpt waar AI je kan helpen en waar menselijke expertise nodig blijft.

Gebruik van AI op de werkvloer

Als ondernemer kun je AI aanbieden voor het verhogen van productiviteit:

• Automatisering: AI gebruiken voor administratieve taken, facturatie, e-mailbeheer, marketing en klantenservice.
• Contentcreatie: AI inzetten voor het schrijven van teksten, genereren van ideeën of maken van visuals.
• Data-analyse: AI gebruiken om klantgegevens te analyseren en betere zakelijke beslissingen te nemen.

Hoe maak je jouw bedrijf AI-proof ?

Een gestructureerde aanpak voorkomt dat AI-trainingen tijd en geld verspillen. Met deze stappen maak je jouw bedrijf AI-proof:

1. Breng AI-gebruik in kaart: Welke AI-tools worden binnen jouw bedrijf gebruikt en door wie?
2. Voer een ‘nulmeting’ uit: Wat weet jouw personeel al over AI? Voer via een enquête een organisatiebrede nulmeting uit van de algemene kennis en vaardigheden op AI-gebied. Betrek alle medewerkers, ook degenen die (nog) niet met AI werken.
3. Stel een AI-beleid op: Leg vast in een document welke AI-tools gebruikt mogen worden en hoe medewerkers AI veilig en verantwoord inzetten. Benoem de hoog risico AI-systemen.
4. Investeer in AI-trainingen: Kies gerichte cursussen die aansluiten bij de functie en het risico van de gebruikte AI-systemen.

Wordt AI-geletterdheid gecontroleerd?

Er is nog geen toezichthouder voor de AI-verordening in Nederland en dus voorlopig geen toezicht op de regels. Verwacht wordt dat er meerdere nationale toezichthouders komen, voor de verschillende onderdelen van de verordening. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) werkt als coördinerend toezichthouder AI en algoritmes mee aan de ontwikkeling. In augustus moet duidelijk zijn wat het gevolg is als je AI-geletterdheid verwaarloost.

Waarom actie ondernemen?

Hoewel er nog geen directe controle is op de regels is het dus belangrijk om werk te maken van AI-geletterdheid. Zo voorkom je ook juridische en ethische risico’s.

De handreiking van de AP helpt bij het opstellen van een meerjarig actieplan voor AI-geletterdheid in je bedrijf.