Vakantierechten van werknemers: hoeveel vakantiedagen per jaar?

Wettelijk aantal vakantiedagen: hoeveel krijgt een werknemer in 2025?

Elke werknemer heeft recht op minimaal vier keer de arbeidsduur per week aan vakantiedagen, uitgedrukt in uren. Werk je 25 uur per week? Dan heb je als werknemer recht op 100 vakantie-uren per jaar, genoeg voor minstens vier weken vrij.

Werknemers die niet het hele jaar of deeltijd werken, bouwen vakantiedagen naar rato op. Bijvoorbeeld als iemand een half jaar werkt, dan bouwt hij of zij de helft van het jaarlijkse aantal dagen op.

Belangrijk: je mag niet afwijken van het wettelijk minimumaantal vakantie-uren ten nadele van de werknemer. En elke werknemer moet minstens twee weken aaneengesloten vakantie kunnen opnemen.

Bovenwettelijke vakantiedagen: aanvullende vakantiedagen

Veel werknemers krijgen via de cao of via het arbeidscontract extra vakantiedagen bovenop het wettelijke minimum: de bovenwettelijke vakantiedagen. Ook als oudere werknemers extra dagen krijgen, zijn dit bovenwettelijke dagen.

Het is belangrijk om duidelijk vast te leggen hoeveel wettelijke en bovenwettelijke vakantiedagen iemand heeft.

Opbouw vakantiedagen: wanneer wel en wanneer niet?

Vakantiedagen worden opgebouwd over periodes waarin een werknemer recht op loon heeft. Maar ook tijdens sommige periodes zonder werk bouwt een werknemer vakantiedagen op. Dit zijn de situaties waarin de werknemer vakantie opbouwt:

• Ziekte, ook bij langdurige ziekte.
• Zwangerschaps- en bevallingsverlof.
• Aanvullend geboorteverlof.
• Betaald ouderschapsverlof.
• Adoptieverlof.
• Langdurig zorgverlof.
• Vakbondsbijeenkomsten met toestemming van de werkgever.
• Onvrijwillige werkloosheid (bij werktijdverkorting of onwerkbaar weer).
• Militaire dienst (voor reservisten of buitenlandse dienstplicht).
• Verplichte schoolactiviteiten voor werknemers onder 18 jaar (Leerplichtwet).

Vakantiedagen tijdens onbetaald verlof

Bij onbetaald verlof worden geen vakantiedagen opgebouwd, behalve bij langdurig zorgverlof of aanvullend geboorteverlof.

Vakantie in uren opnemen

Je werknemer mag vakantiedagen in uren opnemen, bijvoorbeeld voor een tandartsbezoek of om thuis te zijn voor een monteur. Dit kan alleen voor de vakantiedagen boven het wettelijk minimum.

Vakantiedagen & ziekte: rechten en verantwoordelijkheden

Tijdens ziekte bouwen werknemers volledig wettelijke vakantiedagen op, ook bij langdurige ziekte.

Veel werkgevers denken dat een zieke werknemer geen vakantie hoeft op te nemen, maar dat klopt niet. Ook zieke werknemers moeten vakantie opnemen, tenzij ze daar echt niet toe in staat zijn. Maar iemand die gedeeltelijk werkt of bezig is met re-integratie, moet gewoon vakantie opnemen als hij of zij vrij wil zijn.

Blijft de werknemer ziek en neemt hij zijn wettelijke vakantiedagen niet op, dan vervallen deze dagen zodra de termijn is verstreken.

Hoe lang blijven vakantiedagen geldig?

Wettelijke vakantiedagen zijn zes maanden geldig na het jaar van opbouw. Daarna vervallen ze, tenzij de werknemer ze niet kon opnemen. Vakantiedagen worden op volgorde van opbouw opgenomen: de oudste eerst.

Let op: bovenwettelijke vakantiedagen verjaren pas na vijf jaar.

Voorbeeld:

• Wettelijke dagen uit 2024 vervallen op 1 juli 2025.
• Bovenwettelijke dagen uit 2024 blijven geldig tot 31 december 2029.

Vakantiedagen-administratie: zo regel je het goed

Leg afspraken over vakantiedagen altijd schriftelijk vast in de arbeidsovereenkomst of personeelsgids om problemen achteraf te voorkomen. Als werkgever moet je een duidelijke administratie van de vakantiedagen bijhouden. Die bestaat uit:

• Aantal opgebouwde dagen (wettelijk en bovenwettelijk apart).
• Wanneer de dagen vervallen of verjaren.
• Hoeveel dagen zijn al opgenomen?

Tip: steeds meer werkgevers registreren vakantiedagen in uren, vooral bij parttimers of flexwerkers.

Ziek tijdens vakantie: wat moet je als werkgever doen?

Wordt je werknemer ziek tijdens vakantie? Dan tellen die dagen niet als vakantie, maar als ziekteverzuim. De werknemer moet zich wel direct ziek melden. Jullie kunnen de vakantie later in overleg opnieuw plannen.

Vakantiedagen uitbetalen: wanneer is het toegestaan en wanneer niet?

Wettelijke vakantiedagen mogen niet afgekocht worden, behalve bij het beëindigen van het dienstverband.

Vakantiedagen afkopen mag alleen voor bovenwettelijke dagen. Deze extra dagen mogen alleen worden afgekocht als jij en je werknemer dit schriftelijk afspreken. Niemand kan dit afdwingen: niet jij als werkgever, en ook niet de werknemer.

Vakantiedagen bij beëindiging van het dienstverband

Bij een werknemer die uit dienst gaat, moet je alle resterende vakantiedagen uitbetalen, zowel wettelijke als bovenwettelijke. Geef de werknemer een schriftelijke verklaring met het aantal uitbetaalde dagen. Bij een nieuwe werkgever kan de werknemer soms onbetaald verlof opnemen voor de uitbetaalde wettelijke vakantiedagen.

Voor bovenwettelijke vakantiedagen hoeft de nieuwe werkgever dit niet toe te staan, tenzij er afspraken zijn gemaakt.

Vakantieaanvraag: wie beslist wanneer?

De werknemer bepaalt zelf wanneer hij vakantie wil opnemen. Jij mag een aanvraag alleen weigeren om zwaarwegende redenen, zoals onverwacht personeelstekort of een grote opdracht.

Let op: reageer altijd binnen twee weken op een vakantieaanvraag. Anders mag de werknemer ervan uitgaan dat de vakantie doorgaat zoals aangevraagd. Heb je de vakantie al goedgekeurd? Dan mag je die alleen terugdraaien bij een ernstige noodsituatie. Moet je een goedgekeurde vakantie intrekken? Dan moet je als werkgever de gemaakte kosten vergoeden.

Wil je weten hoe je een goed personeelsbeleid opzet? Bekijk onze artikelen over personeelsadministratie.