Kenmerken van werken als zzp’er
Als zzp’er werk je zelfstandig en ben je in principe je eigen baas. Dit betekent dat jij bepaalt hoe je je werk uitvoert, welke tarieven je hanteert en welke opdrachten je aanneemt. Dit zijn de belangrijkste kenmerken van werken als zzp’er:
- Zelfstandigheid: je bepaalt zelf hoe je het werk uitvoert en wanneer je werkt. De opdrachtgever mag hier geen directe invloed op hebben.
- Korte opdrachten: je werkt meestal op basis van kortlopende opdrachten of een beperkt aantal uren per week.
- Geen reguliere taken van werknemers: de werkzaamheden die je uitvoert, worden normaal gesproken niet door vaste medewerkers binnen het bedrijf gedaan.
- Specifieke expertise: je hebt specialistische kennis of vaardigheden die niet binnen de organisatie aanwezig zijn.
- Vrijheid om werk uit te besteden: je mag je werk laten uitvoeren door een andere zelfstandige als dat nodig is.
- Betaling per factuur: je wordt betaald op basis van een factuur en ontvangt geen loonstrook.
- Hoger tarief dan werknemers: omdat je zelf verantwoordelijk bent voor verzekeringen en pensioen, ligt je tarief vaak hoger dan dat van werknemers in loondienst.
- Ondernemersrisico: je loopt zelf risico op inkomstenverlies en moet investeren in materialen of apparatuur.
- Zelfstandige uitstraling: je profileert jezelf als ondernemer, bijvoorbeeld met een eigen website of meerdere klanten.
- Resultaatverplichting: je wordt afgerekend op het eindresultaat, niet op je inspanning.
Kenmerken van werken in loondienst
Als je in loondienst bent, werk je onder een arbeidscontract met een werkgever. Dit betekent dat je een vast salaris krijgt en sociale zekerheden hebt, maar minder vrijheid dan een zelfstandige. Dit zijn de kenmerken van werken in loondienst:
- Gezagsverhouding: je werkgever bepaalt hoe het werk wordt uitgevoerd en wanneer je werkt.
- Langdurig dienstverband: je werk is meestal structureel en niet tijdelijk van aard.
- Vergelijkbaar werk met collega’s: de werkzaamheden die je uitvoert, zijn vaak identiek aan die van andere werknemers.
- Onderdeel van de organisatie: je werk is een vast onderdeel van de bedrijfsvoering.
- Persoonlijke uitvoering: je kunt je niet zomaar laten vervangen door een andere persoon.
- Vaste beloning: je ontvangt maandelijks salaris en hebt recht op vakantiegeld en verlof.
- Minder financieel risico: je loopt geen ondernemersrisico en hoeft niet zelf te investeren in werkmaterialen.
- Geen ondernemersprofiel: je werkt exclusief voor je werkgever en hebt geen klanten buiten de organisatie.
- Inspanningsverplichting: je bent verplicht om je best te doen, maar niet direct verantwoordelijk voor een eindresultaat.
Wetgeving ter voorkoming van schijnzelfstandigheid
In Nederland is er wetgeving om te voorkomen dat mensen zich als zzp’er voordoen terwijl ze eigenlijk in loondienst werken. Dit heet schijnzelfstandigheid en de Belastingdienst kan hierop handhaven. Werk je als zelfstandige, maar voldoe je aan de kenmerken van een werknemer? Dan loop je het risico om achteraf als werknemer te worden beschouwd, met mogelijke fiscale en juridische gevolgen.
Om te bepalen of je echt een zelfstandige bent, kun je de zelfstandigheidstest van de Rijksoverheid doen. Hierin wordt gekeken naar:
- De mate van zelfstandigheid in je werk
- Of je meerdere opdrachtgevers hebt
- Hoeveel invloed de opdrachtgever heeft op je werkwijze
- Of je ondernemersrisico loopt
- Of je jezelf als ondernemer profileert
Sinds 1 januari 2025 is de handhaving op schijnzelfstandigheid aangescherpt. De Belastingdienst zal strenger controleren of een werkrelatie echt als zelfstandig kan worden beschouwd. Bedrijven die zzp’ers inhuren voor werk dat eigenlijk in loondienst moet worden uitgevoerd, riskeren boetes en naheffingen.
Eén van de grootste veranderingen is dat modelovereenkomsten niet langer een garantie bieden. Voorheen konden zzp’ers en opdrachtgevers een modelovereenkomst gebruiken om aan te tonen dat er geen sprake was van loondienst. Vanaf dit jaar kijkt de Belastingdienst echter vooral naar de feitelijke situatie: werk je als een werknemer, dan ben je een werknemer, ongeacht de papieren afspraken.
Hoe kun je je voorbereiden?
Wil je zeker weten dat je als zelfstandige werkt en niet per ongeluk als werknemer wordt beschouwd? Volg dan deze stappen:
- Doe de zelfstandigheidstest op de website van de Rijksoverheid.
- Werk voor meerdere opdrachtgevers om te laten zien dat je niet economisch afhankelijk bent van één partij.
- Zorg voor een duidelijke ondernemersuitstraling, zoals een eigen website, inschrijving bij de KvK en zakelijke e-mail.
- Laat je niet sturen door je opdrachtgever en bepaal zelf hoe en wanneer je werkt.
- Gebruik een goede opdrachtovereenkomst waarin de afspraken duidelijk staan vermeld.
Het verschil tussen zzp’er zijn en werken in loondienst lijkt soms klein, maar de gevolgen kunnen groot zijn. Door kritisch naar je werksituatie te kijken en je goed voor te bereiden op de wetgeving, voorkom je problemen en kun je met vertrouwen je carrièrekeuze maken.
Wil je weten of jij echt als zzp’er werkt? Doe hier de test op de website van de Rijksoverheid.
